Παράδοση και Λαογραφία
της Αργιθέας
Η Αργιθέα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε παράδοση, από τα τραγούδια και τον χορό μέχρι τα κτίσματα του παρελθόντος της καθημερινότητας των ντόπιων, όλα τα λαογραφικά στοιχεία του τόπου παραμένουν ζωντανά. Συνδέουν ισορροπημένα το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον, χωρίς διάθεση αναχρονισμού αλλά σεβασμού και αγάπης σε μια πλούσια ιστορία και πάνω απ’ όλα στον ίδιο τον τόπο και τους ανθρώπους του.
Οι Αργιθεάτες έμαθαν και δημιούργησαν τη δική τους παράδοση στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή, την παιδεία, τον πολιτισμό, τη θρησκεία και την εργασία κι ας ήταν απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο λόγω των δυσκολιών της ζωής στην Αργιθέα. Η τοπική παράδοση, τα ήθη, τα έθιμα, τα δημοτικά τραγούδια, οι παροιμίες, τα νανουρίσματα, η λαϊκή αρχιτεκτονική, η οικοτεχνία, η ενδυμασία, ο χορός έχουν εδώ τη δική τους ταυτότητα. Ξεχωρίζουν παραδόσεις που αναφέρονται στη γέννα, στον γάμο και στον θάνατο, στον αργαλειό, στο κέντημα της φορεσιάς κλπ.
ΠΕΤΡΙΝΑ ΑΛΩΝΙΑ
Κατασκευάζονταν στα όρια των χωριών και σε κατάλληλα σημεία, καθώς εκεί υπήρχε επιπλέον χώρος, χρησιμοποιούνταν για το αλώνισμα του σιταριού, οπότε η ύπαρξη τους ήταν αναγκαία.
Σήμερα αποτελούν κομμάτι της λαογραφικής παράδοσης. Τα πέτρινα αλώνια ήταν στρογγυλά, με υπερυψωμένες άκρες, ώστε να μη φεύγει ο σπόρος, και φτιάχνονταν από ανθεκτική πέτρα στο κέντρο της οποίας τοποθετούνταν ένα ξύλο ύψους 2 μέτρων, το οποίο ονομαζόταν «στριγερό» ή «στίχιρο». Ο ταξιδιώτης σήμερα κατά την περιήγηση στον Δήμο και στα όμορφα χωριά έχει την ευκαιρία να τα θαυμάσει σε διάφορα σημεία ή να δει έστω κάποιο τμήμα τους που έχει απομείνει για να θυμίζει την καθημερινότητα των κατοίκων μια άλλης εποχής.
ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ
Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης της Αργιθέας και αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των κατοίκων της περιοχής παλαιότερων εποχών.
Λόγω της σημαντικότητάς τους, καθώς χρησιμοποιούνταν για να γίνει ο καρπός αλεύρι και το αλεύρι ψωμί, υπήρχαν αρκετοί νερόμυλοι σε όλη την περιοχή, που συνήθως ανήκαν σε ιδιώτες ή εκκλησίες και μοναστήρια και φυσικά είχαν ευρέως διαδεδομένη χρήση.
Σήμερα, έχουν απομείνει κάποιοι να λειτουργούν, αλλά θα δείτε και πολλούς σε κατάσταση συντήρησης, που συμβάλλουν στη γραφικότητα του τοπίου και μένουν να θυμίζουν την καθημερινότητα του παρελθόντος έτσι όπως ήταν μέχρι τα μεταπολεμικά χρόνια.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ
Αναπόσπαστο κομμάτι της αργιθεάτικης παράδοσης αποτελούν οι φορεσιές σήμα κατατεθέν της λαογραφίας και γενικότερα των θεσσαλικών και ευρυτανικών Αγράφων. Η τοπική στολή της Αργιθέας έχει τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά των αντίστοιχων της ευρύτερης περιοχής. Η αντρική φορεσιά ήταν επιβλητική και περισσότερο περίτεχνη σε σχεση με τη γυναικεία που ήταν γραφική αλλά απλή. Όλα όσα την αποτελούσαν – ρούχα και παπούτσια – κατασκευάζονταν από ντόπιους τεχνίτες.
ΧΟΡΟΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ & ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
Οι παραδοσιακοί χοροί έχουν διατηρήσει τα τοπικά γνωρίσματα, όπως οι μεγαλοπρεπείς και έντονες κινήσεις με δύναμη και σταθερότητα στο ρυθμό και τα βήματα.
Iδιαίτερος χορός της περιοχής με τον οποίο ακόμα ξεκινά αλλά και κλείνει ένα γλέντι, είναι ο Κλειστός, που παλιότερα ήταν τραγουδιστός χωρίς όργανα και αναφερόταν σε ιστορίες από την παράδοση και τους θρύλους.
Πολλές είναι οι πολιτιστικές και εορταστικές εκδηλώσεις στην ευρύτερη περιοχή, ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο, οι οποίες αποτελούν αφορμή για συναντήσεις, για τη διατήρηση και συνέχιση εθίμων και παραδόσεων, για την επικοινωνία και γνωριμία του τοπικού στοιχείου με τους επισκέπτες, θυμίζοντας το παραδοσιακό ύφος της κοινότητας.
Πολύ σημαντικές είναι το ετήσιο «αντάμωμα των Aργιθεατών», που γίνεται στον Αυχένα της Οξυάς κάθε πρώτη Κυριακή του Ιουλίου, η πολιτιστική κίνηση του καλοκαιριού σε όλα τα χωριά με θεατρικές παραστάσεις και χορούς, αλλά και διάφορες εκδηλώσεις των τοπικών Πολιτιστικών Συλλόγων και του Δήμου Αργιθέας.